CO2 in de stikstofkringloop

[Adviesgroep Koi en Vijver]

Al een geruime tijd lopen onze adviseurs met vragen waar wij geen antwoord op kunnen vinden. Uren kunnen wij er over discussiëren. Een echt antwoord hebben wij nog niet gevonden.

"Waarom wil bij sommige nieuwe vijvers, met een moderne filteropstelling, de nitrificatie niet compleet op gang komen?"

Afgelopen woensdag 16 januari verzamelde een deel van de adviseurs zich op de HAS Hogeschool in Den Bosch voor een gesprek met Ir. René Schoorl over de stikstofkringloop. Zou een docent, welke is gespecialiseerd in waterkwaliteit, ons verder kunnen helpen?




Als adviesgroep komen wij bij veel vijvers. Een aantal van de problemen waar wij bij worden geroepen zijn heel makkelijk te verklaren. Er is geen goed watermanagement, waardoor de kwaliteit van het vijverwater slecht is en de Koi daardoor in de problemen komt. De weerstand gaat achteruit en parasieten zien kans om toe te slaan.
Echter zijn er ook voorbeelden  waarbij alles goed lijkt te zijn en uit onze watertest toch blijkt dat de kwaliteit niet goed is. Deze problemen zien wij dan vooral bij moderne filters. Terwijl de traditionele filters hier minder (geen) last van lijken te hebben.


De stikstofkringloop zoals gebruikt wordt in de Koi wereld.
Als uitgangspunt bespreken wij de stikstofkringloop zoals die veel wordt gebruikt in de koi wereld:

Uit de kieuwen en ontlasting van de Koi ontstaat ammonia,
Ammonia wordt omgezet in nitriet,
Nitriet wordt omgezet in nitraat,
Nitraat is voeding voor de planten,
Planten is voeding voor de vissen of kleine diertjes die door de vissen worden gegeten.
Ammonia (NH₃/NH₄⁺)  is een samenstelling van ammoniak (NH₃) en ammonium (NH₄⁺). Druppelsetjes meten de gezamenlijke waarde en in de volksmond wordt dat als ammonia verstaan. De zuurtegraad (pH) van het water is bepalend voor in welke verhouding ammoniak en ammonium aanwezig zijn.
Nitriet (NO₂^–) en Salpeterigzuur (HNO₂^–) zijn ook altijd samen aanwezig in het water. Ook hier is het afhankelijk van de zuurtegraad in welke verhouding de stof aanwezig is.


De stikstofkringloop in de natuur
We kunnen dus concluderen dat de bacteriën ammoniak om zetten in nitriet (deels via salpeterigzuur). De nitriet wordt omgezet in nitraat, wat via planten bij de vissen weer terug  komt.


Bij het omzetten van (afval)stoffen gebruiken bacteriën zuurstof (O₂). Dat zal voor niemand vreemd zijn. Echter om te groeien hebben de bacteriën ook koolstofdioxide (CO₂) nodig.

En laat CO₂ nu een stof zijn, die in de Koiwereld een beetje uit het oog is verloren. Standaard wordt ammonia en nitriet gecontroleerd. Nitraat, KH en pH meestal ook.

Onze adviseurs kunnen ook het zuurstofgehalte meten.  Dit wordt vaak alleen gedaan als het warm is en het zuurstofgehalte een oorzaak kan zijn van het gedrag dat de Koi vertoond. Ook het verband van zuurstof met de prestatie van het filter wordt dan nog wel gezien. Als er voldoende zuurstof is, kan de koi leven en het filter zijn werk doen.

CO₂ de bouwsteen om te groeien (in aantal)
Dat CO₂ een belangrijk onderdeel is bij (de groei) van bacteriën blijkt wel als we Google raadplegen. Ongeveer 518.000 links worden gevonden op de zoekterm 'CO2 bacterial growth'. De een nog interessanter dan de ander.

Datasheets van René wijzen de noodzaak van CO₂ in de vijvers aan

Hier komt het feit dat René docent is aan de HAS hogeschool gelijk weer tot een leuk voordeel. In het lesmateriaal welke René gebruikt wordt dit ook besproken. Uit onderzoek is aangetoond dat de hoeveelheid anorganische koolstof wel degelijk invloed heeft op de snelheid waarmee ammonia wordt afgebroken.

Bij een pH van 7,0 en evenwicht met de atmosfeer (door intensief beluchten) is de CO₂-concentratie veel te laag om goed te kunnen nitrificeren. Met andere woorden, wij missen een belangrijk ingrediënt in het filter om bacteriën goed hun werk te laten doen.

CO₂ is niet met een standaard druppelset te meten, maar wel met het resultaat van onze standaard testen te berekenen. Verder zijn er diverse tabellen te vinden waarin de CO₂ waarde is op te zoeken.

Conclusie
Gedurende de middag dringt het langzaam tot ons door. Mogelijk hebben we het juiste antwoord gekregen op die ene vraag waar wij al zo lang mee worstelen: CO₂
Het is te vroeg om harde conclusies te trekken! En ervoor zorgen dat het CO₂ gehalte omhoog gaat is nog te vroeg. Onderzoek en vergelijking van verschillende vijvers is nodig om deze theorie te kunnen onderbouwen en dit zal voor de Adviesgroep Koi en vijver een belangrijk punt van aandacht zijn in het komende seizoen.
Natuurlijk kunnen wij geen wetenschappelijk onderzoek doen in deze. De middelen en financiën zijn hier niet beschikbaar voor. Echter hopen wij wel door veel vergelijken onze vermoedens te kunnen onderbouwen.

René Schoorl, nogmaals dank voor de beschikbaar gestelde tijd en de snelle reacties op onze vragen na het bezoek.


Zie ook het artikel over CO₂ op de site van de Adviesgroep Koi en vijver.

Doe mee aan ons onderzoek
Heb jij een nieuwe vijver (MAX 1 JAAR OUD) of aangepaste filter en wil je ons helpen met het onderzoek naar de invloed van CO₂?
Wij vragen je elke keer als je het water test, deze gegevens ook aan ons door te geven, door ze in te vullen op onze site.
Mail dan naar Adviesgroep Koi en vijver (info@adviesgroepkoienvijver.nl)
Wij nemen contact met je op over verdere informatie met welke info je ons kunt helpen.

Vermeld alvast in je mail:
– Je naam / adres gegevens,
– Telefoonnummer,
– Ouderdom vijver of verbouwing.
– Beschrijving van je vijver en filter,
– Aantal vissen met gemiddelde lengte,
– De laatst door jouw gemeten waterwaarden